Tekst door Uschi Cop, Beeld door Ilke Cop
Wie van jullie is al eens arrogant genoemd? De kans is groot dat als je: a) af en toe je mening uitdrukt, b) dit op een directe manier doet of c) een vrouw bent, je nu ‘ik’ hebt geantwoord. Het overkwam mijn zus en ik afgelopen week. Het is niet de eerste keer en het zal niet de laatste zijn. Maar wat zit er nu eigenlijk achter dat verwijt verstopt?
In de Van Dale wordt dit kenmerk gedefinieerd als:
Ar-ro-gant (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord): 1.met een te hoge dunk van zichzelf; = verwaand.
De kern is dus dat een arrogant persoon zichzelf beter vindt dan hij of zij eigenlijk is. Deze definitie is problematisch, want wat is een té hoge dunk? Is er een objectieve maatstaf om vast te stellen hoeveel iemand waard is? En bijgevolg dus hoe goed iemand zich over zichzelf mag voelen?
In Vlaanderen is het not done om hoog met jezelf op te lopen.
Het antwoord is vaak cultureel bepaald. In Vlaanderen is het not done om hoog met jezelf op te lopen. Als we even de Noordergrens oversteken, ligt dat niveau van aanvaardbare eigenliefde net iets hoger. Als we gaan grasduinen in synoniemen van arrogant komen we woorden tegen als: neerbuigend, pretentieus, hautain, bekakt. Niet echt lovenswaardige eigenschappen. Maar ik vind ook: trots, vrijpostig, zelfvoldaan. Dat klinkt voor mij al veel positiever.
Een vrouw die weet wat ze wil, die uitkomt voor haar kwaliteiten en niet bang is om voor zichzelf op te komen, is een bitch, een harde tante, een kenau of een manwijf.
En toch worden ze in één adem genoemd met de voorgaande pejoratieven: deze mooie eigenschappen zijn besmet. Als vrouw is het nog moeilijker om aan de besmetting te ontsnappen. Een vrouw die weet wat ze wil, die uitkomt voor haar kwaliteiten en niet bang is om voor zichzelf op te komen, is een bitch, een harde tante, een kenau of een manwijf. Er is een consensus dat kinderen een gezond zelfvertrouwen behoren te ontwikkelen, maar wanneer we volwassen worden, komen we terecht in een maatschappij waar schaamte hoger wordt geacht dan trots, beleefd hoger dan vrijpostig, verbergen hoger dan tonen, en afzwakken hoger dan versterken. In deze wereld wordt eerlijkheid, tevredenheid met wie je bent en de durf om ruimte op te eisen voor jezelf als ‘arrogant’ gezien, als een statement: ik ben beter dan de anderen. En ik wil beweren dat angst aan de grondslag ligt van dit verwrongen beeld.
Laten we eens kijken naar de tegenhanger van de verwaande kwast: de bescheiden persoon.
Be-schei-den (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord): 1.zonder enige brutaliteit, 2. voorzichtig, 3.niet groot.
Voorzichtig en klein zijn is dus positief. Lewis Carroll gaf Alice dan wel de kans om groter en kleiner te worden naar believen, maar in het echte leven zijn er geen magische koekjes en flesjes die smeken om leeggedronken te worden. Vaak merk ik dat de mensen, die het liefst naar het krimpflesje zouden grijpen om onzichtbaar door het leven te gaan, het meeste problemen hebben met de zogenaamde ‘arrogantie’ van anderen.
Zoals Kloos al zei: Ik ben een god in ’t diepst van mijn gedachten, en daar ontsnapt niemand aan.
Ik wil niet iedereen over één kam scheren, maar vaak is het valse bescheidenheid: mensen die zich nederig opstellen, maar stiekem aan enorme grootheidswaanzin lijden. Zoals Kloos al zei: Ik ben een god in ’t diepst van mijn gedachten, en daar ontsnapt niemand aan. Het verschil met die hooghartige mensen waar ze zo’n hekel aan hebben, is dat deze voorzichtigen hun pretenties diep binnen zichzelf houden. Ze vermijden alle risico: door hun meningen nooit aan de buitenlucht bloot te stellen moeten ze deze nooit aan de realiteit toetsen. En dat zorgt ervoor dat net deze mensen het hardst aan hun eigen waarheid en denkbeelden kunnen vasthouden. Ze kunnen in hun eigen hoofd zo groot zijn als ze zelf willen, door zich klein te houden aan de buitenkant. De angst om van hun eigen privé-piëdestal te vallen, houdt hen bescheiden.
de wereld heeft mensen met lef nodig.
Want voor mij is wat door velen als arrogantie wordt gepercipieerd net een toonbeeld van kwetsbaarheid. Al is het soms verleidelijk om jezelf weg te stoppen en je hoofd netjes onder het maaiveld te houden, de wereld heeft mensen met lef nodig. Mensen die de subjectieve waarheid extern durven uiten en daardoor ook zichzelf blootstellen aan kritiek, tegenstand, en andere meningen, maar tegelijkertijd ook een nieuwe dynamiek op gang kunnen brengen. Het is net de grootheidswaanzin uit die diepte naar buiten brengen en merken dat niet iedereen je mening deelt, wat een mens nederig maakt. Maar dan werkelijk.
Of is dat te pretentieus?
Column over de belevenissen van twee jonge vrouwen in Brussel, die toevallig hetzelfde DNA delen. Ontstaan uit één ei, leggen ze hier dat van hen. 🥚
Ilke maakt een illustratie met olieverf, Uschi zet hun ideeën om in woorden.